GST सुधारणा आणि महागाई कमी होणार अशी शक्यता

GST सुधारणा आणि महागाई कमी होणार अशी शक्यता 

भारतात महागाईचा दर जुलै २०२५ मध्ये १.५५% पर्यंत घसरला आहे, जो २०१७ नंतरचा सर्वात कमी आहे. तसेच GST सुधारणांमुळे ग्राहकांना मोठा फायदा होणार आहे. 

भारतातील महागाई दर आता नियंत्रणात आला आहे. जुलै २०२५ मध्ये महागाई दर १.५५% होता, जो जून मध्ये २.१०% होता. खाद्यपदार्थांची महागाई तर नकारात्मक -१.७६% झाली आहे. सरकार GST व्यवस्थेत मोठे बदल करत आहे. सध्याच्या चार स्लॅबऐवजी दोन स्लॅब ५% आणि १८% करण्याचा विचार आहे. यामुळे ग्राहकांना वस्तू स्वस्त मिळतील आणि व्यापाऱ्यांना सुलभता होईल.

भारताच्या अर्थव्यवस्थेसाठी आनंदाची बातमी म्हणजे महागाई दरात झालेली मोठी घसरण. जुलै २०२५ मध्ये देशातील ग्राहक मूल्य निर्देशांक (CPI) आधारित महागाई दर १.५५% वर पोहोचला आहे, जो २०१७ नंतरचा सर्वात कमी दर आहे. हा दर जून २०२५ मध्ये २.१०% होता.

या महागाई दरातील घसरणीचे मुख्य कारण म्हणजे खाद्यपदार्थांच्या किमती कमी झाल्या आहेत. खाद्य महागाई दर जुलै मध्ये -१.७६% नकारात्मक झाला आहे, जो २०१९ नंतरचा सर्वात कमी दर आहे. भाजीपाला, डाळी, मांस-मासा, धान्य, साखर आणि अंडी यांच्या किमती कमी झाल्यामुळे हे शक्य झाले आहे.

ग्रामीण भागात महागाई दर १.१८% आणि शहरी भागात २.०३% इतका आहे. ही आकडेवारी दाखवते की सामान्य जनतेच्या जीवनयात्रेवरील आर्थिक ताण कमी झाला आहे. RBI च्या लक्ष्य पट्टी ४% ± २% च्या तुलनेत ही घसरण खूपच चांगली आहे.

दुसरी महत्त्वाची बातमी म्हणजे GST व्यवस्थेत होणारे मोठे बदल. सरकार सध्याच्या चार GST स्लॅब (५%, १२%, १८%, २८%) ऐवजी मुख्यत्वे दोन स्लॅब - ५% आणि १८% करण्याचा विचार करत आहे. या बदलामुळे व्यापाऱ्यांना कमी गुंताळा होईल आणि ग्राहकांना वस्तू स्वस्त मिळतील.

GST सुधारणांचे आर्थिक परिणाम मोठे असतील. अनुमान असे आहे की या सुधारणांमुळे देशाच्या नाममात्र GDP वाढीत ०.६% वाढ होऊ शकते. हे अमेरिकेच्या आयात शुल्क वाढीमुळे होणारे नुकसान भरून काढू शकते. भारताच्या GDP चा ६०% भाग ग्राहक खर्चातून येतो, त्यामुळे GST कपात मुळे मागणी वाढेल आणि अर्थव्यवस्थेला चालना मिळेल.

सरकारला GST सुधारणांमुळे वर्षाला सुमारे ₹८५,००० कोटी उत्पन्नाचे नुकसान होऊ शकते. परंतु १८% स्लॅब आधीच GST च्या एकूण संकलनाचे ६५% योगदान देतो, त्यामुळे वाढलेल्या मागणीमुळे हे नुकसान भरून निघू शकते.

पाप कर (sin tax) म्हणून गुटखा, तंबाखू, लक्झरी कार, SUV आणि ऑनलाइन गेमिंग वर ४०% GST लावण्याचा प्रस्ताव आहे. यामुळे उत्पन्न नुकसान काही प्रमाणात भरून निघेल.